Luật Về Vần Bằng Vần Trắc Trong Thơ Thất Ngôn
Vần bằng là những chữ có dấu huyền hoặc không có dấu. Thí dụ: bằng, tôi, anh, em, cô, vân vân.
Vần trắc là những chữ có dấu sắc, hỏi, ngã, nặng. Thí dụ: sắc, hỏi, ngã, nặng, vân vân.
Thơ Thất Ngôn là thơ mỗi câu gồm 7 chữ.
Làm thơ Thất Ngôn cần nhớ luật về vần bằng vần trắc của mỗi câu thơ như sau:
1.
0B 0T 0B 0
0T 0B 0T 0
0 nghĩa là vần bằng hay vần trắc cũng được (vần nào cũng được).
B là vần bằng.
T là vần trắc.
2. Chữ cuối của câu thứ 3 và thứ 7 trong thơ Thất Ngôn Bát Cú (tám câu mỗi câu bảy chữ) luôn luôn phải là vần trắc.
Thí dụ:
Coi Chừng !
Ngoại tình tư tưởng viếng non bồng , (*)
Phản bội tâm hồn chán mấy ông .
Lẹ ngán cơm vì khô cạn “giếng” ?!
Mau thèm phở tại nước đầy “sông” ?!
Khen con đào nhí căng đôi ngực ?!
Chê mụ vợ già xệ cặp mông ?!
Đa số đờn ông dòng họ Sở ?!
Coi chừng bị thiến hóa công công !
Tím
(*) Ngoại tình tư tưởng viếng non bồng : chiêm bao thấy lạc vào Thiên Thai làm tình với tiên nữ .
Họa Bài Thơ Coi Chừng !
Đàn ông nằm mộng làm “cô sông” , (1)
Phản bội tâm hồn đừng có hòng !
Lá thứ chê thê “đồ” cạn giếng . (2)
Đúng loài khen trẻ “nước” thành dòng .
Ham căng săn lạ to Bồng Đảo . (3)
Chán nhão xệ nhà xẹp cặp mông .
Cái thứ này là dòng họ Sở
Tím hô đem thiến làm công công !
Khai Phi Hạnh Nguyên
(1) Cô sông (cochon : con heo) ; làm “cô sông” : làm tình .
(2) Đồ : cửa mình và âm đạo .
(3) Bồng Đảo : đảo Bồng Lai , ý nói bộ ngực đẹp hấp dẫn .
3. Chữ cuối của câu thứ 3 trong thơ Tứ Tuyệt và thơ Yết Hậu luôn luôn phải là vần trắc.
Thí dụ: thơ Tứ Tuyệt:
Nhớ Người
Ta nhớ người xa cách núi sông.
Người xa xa có nhớ ta không ?
Sao đang vui vẻ ra buồn bã ?
Vừa mới quen nhau đã lạ lùng ?
Tú Xương
Thí dụ: thơ Yết Hậu:
Đánh Chén Nhè
Sống ở trần gian đánh chén nhè . (*)
Thác về âm phủ cắp kè kè
Diêm Vương phán hỏi mang gì đấy ?
Be . (**)
Tú Xương
(*) Đánh chén nhè : nhậu say .
(**) Be : chai rượu .
4. Chữ cuối của câu thứ 3 trong mỗi đoạn 4 câu thơ của thơ Thất Ngôn luôn luôn phải là vần trắc.
Thí dụ:
Đừng Buồn Nữa Em
Em nhé đừng buồn đôi mắt nhung ,
Đừng đem ngày cũ vấn vương lòng
Khi đời vẫn đẹp như hoa bướm
Trong ánh xuân hồng tô nét song .
Mây bay về dẫy núi xa mờ
Để tóc em sầu muộn nét thơ .
Khi gió còn đùa hoa nở thắm ,
Ngày sẽ tươi màu vạn ước mơ .
Đôi mắt em buồn như ánh sao
Đêm đông hiu hắt tự hôm nào .
Đời xưa như gió , em như lá .
Lạnh vắng tâm hồn em biết bao .
Em nhé đừng buồn đôi mắt nhung ,
Đừng đem ngày cũ vấn vương lòng
Khi đời vẫn đẹp như hoa bướm ,
Người sẽ trao em vạn đóa hồng .
Khai Phi Hạnh Nguyên
T.B.
Xin xem thêm bài Luật Về Vần Điệu Trong Thơ Việt Nam trên Khai Phi’s Website.